بررسی عملکرد و سازگاری ارقام نخود سفید در شرایط دیم کردستان

به منظور تعیین و معرفی ارقام نخود پرمحصول و سازگار به شرایط دیم منطقه کردستان، آزمایشی با استفاده از 12 رقم نخود سفید در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به مدت سه سال (77-1375) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم خرکه کردستان به اجراء در آمد و ژنوتیپ های آزمایشی از لحاظ عملکرد دانه و سایر صفات زراعی مورد بررسی قرار گرفتند. در هر سال، عملکرد دانه ارقام به طور جداگانه از طریق تجزیه واریانس ساده مورد آزمون قرار گرفته و در سال سوم، به منظور تعیین اثرات متقابل ژنوتیپ × محیط، تجزیه واریانس مرکب انجام شد. روابط بین صفات یادداشت برداری شده از طریق برآورد ضرایب همبستگی و پایداری فنوتیپی هر ژنوتیپ با توجه به سه پارامتر میانگین عملکرد دانه، شیب خط رگرسیون (bi) و انحراف از رگرسیون (S2di) بررسی شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب سه ساله در کردستان حاکی از معنی دار بودن اثرات سال، رقم و اثر متقابل سال در رقم برای اغلب صفات بود. همبستگی عملکرد دانه با ارتفاع بوته و وزن 100 دانه منفی و معنی دار و با تعداد دانه در غلاف مثبت و معنی دار برآورد شد. رقم ILC 482 با متوسط عملکرد 1.04 تن در هکتار و لاین 5-61-53 با عملکرد 1.002 تن در هکتار بیشترین عملکرد دانه را تولید نموده و از ثبات و سازگاری متوسطی برخوردار بودند. در مجموع می توان رقم ILC 482 را از لحاظ بالا بودن عملکرد دانه و نوسان کمتر عملکرد طی سال های مختلف، به عنوان رقم پرمحصول و سازگار برای منطقه کردستان توصیه و معرفی کرد.